'Omarm de onzekerheid'

We leven in een tijd van digitaal darwinisme. Wat digitaal kan, wordt digitaal en dat geldt ook voor onze gezondheid. Dat voorspelt Willem Peter de Ridder, directeur van het bureau Futures Studies. Hij adviseert bestuurders om van buiten naar binnen te kijken en open te staan voor experimenten.

De Ridder voert toekomstverkenningen uit voor organisaties en hij geeft strategisch advies. ‘Er wordt veel trendonderzoek gedaan. Als ik daarnaar kijk, denk ik dat de impact van technologie in de zorg wordt onderschat. Zoeken naar stabiliteit heeft geen zin.’

Hij schetst een aantal ontwikkelingen die volgens hem een grote invloed zullen hebben op de manier waarop in de toekomst zorg wordt geboden. ‘Alles wordt digitaal. We zijn ons eigen lijf aan het digitaliseren. Alles krijgt een IP-adres. We gaan naar een ‘internet of bodies’,’ aldus De Ridder. Tevens wijst hij op de opmars van het genenpaspoort. Op basis van het genetisch profiel van mensen worden voorspellingen gedaan over de kans op de ontwikkeling van aandoeningen en de gevoeligheid voor bepaalde medicijnen. ‘Dat kan de basis worden voor preventieve geneeskunde.’

De ontwikkelingen gaan snel. Het tempo van technologische ontwikkelingen ligt zo hoog dat mensen het nauwelijks kunnen volgen. Dat komt omdat het aanpassingsvermogen incrementeel is terwijl de groei van de technologie volgens de Ridder en veel anderen ‘exponentieel’ is. ‘In het begin is dat niet zo erg. Later wel. Dan zie je de slachtoffers van het digitaal darwinisme zoals een aantal retailketens.’

Ook wijst hij op de honger naar data van bedrijven als Amazon en Google. Zij verzamelen data om nieuwe medische platforms te bouwen en diensten op het gebied van gezondheidszorg aan te bieden. ‘Circa 90% van de data is verzameld in de afgelopen twee jaar. De economische waarde van data is te vergelijken met die van olie.’ Er ontstaan nieuwe data gedreven businessmodellen en oplossingen. Zo worden data in combinatie met kunstmatige intelligentie gebruikt voor beeldherkenning van tuberculose op röntgenfoto’s.

Een grote verandering die hij ziet, is dat waardeketens plaatsmaken voor ecosystemen. De systemen maken gebruik van platforms waar vraag en aanbod bij elkaar komen. Bijvoorbeeld techreus Amazon combineert op haar platforms data om advies te geven. Het concern is ook actief in de zorgsector. De Ridder voorspelt grote verschuivingen aan de aanbodkant. ’De dynamiek binnen een sector kan compleet veranderen en dus ook de machtsbalans. Dat werpt bij organisaties, ook die in de zorg, de vraag op of ze zelf in staat zijn om een centrale rol in het ecosysteem te vervullen of dat ze een leverancier worden.’

Tevens signaleert hij dat disruptie, een verandering die de onderlinge verhoudingen drastisch wijzigt, vaak wordt veroorzaakt door buitenstaanders. ‘De gevestigde partijen zijn geneigd om de snelheid van technologische ontwikkelingen te onderschatten. Bestaande zorgpartijen die van binnen naar buiten denken, zullen hun leidende rol verliezen aan datagedreven nieuwkomers.’ Hij adviseert bestuurders en beleidsmakers om op te letten. De Ridder: ‘Het begint met ogen openhouden.  Sta experimenten toe. Ik werk altijd van later naar nu. Stel jezelf de vraag welke organisatie je nodig hebt om over bijvoorbeeld tien jaar succesvol te zijn. Zet geen stip op de horizon maar ga uit van een range van uitkomsten.  En….omarm de onzekerheid.’