'Kloof tussen verwachtingen en realiteit'

In een open gesprek met de zaal hebben ActiZ-voorzitter Henk Kamp en vicevoorzitter Jacqueline Joppe verteld waar de managers in de VVT van wakker liggen. De uitdagingen voor beslissers in deze sector zijn complex en immens. 

In de ouderenzorg zijn de arbeidsmarktproblemen gemeten naar absolute getallen groter dan elders in de zorg. Er is steeds minder personeel beschikbaar door de demografische ‘ontgroening’ van de beroepsbevolking terwijl de toekomstige vraag naar ouderenzorg juist blijft toenemen. De meeste zorgvraag is afkomstig van 80-plussers en hun aantal stijgt snel. Als we afgaan op het aantal sterfgevallen zal in 2040 sprake zijn van naar schatting 145.000 80-plussers die overlijden tegen 84.000 vorig jaar. Tegenover elke 80-plusser staan momenteel 14 werkenden maar dat zullen er in 2040 nog maar zeven zijn. Kamp trekt dit door naar de mantelzorg. ‘In 2040 zal het aantal mantelzorgers per hulpbehoevende oudere zijn gehalveerd.’

Maar ook in 2019 breken zorginstellingen zich al het hoofd over de vraag hoe zij aan voldoende gekwalificeerd personeel kunnen komen. Het verloop is groot: 17% en in de leeftijdscategorie tussen 20 en 30 jaar zelfs 34%. De personeelstekorten zorgen voor extra druk op de zittende medewerkers, met als gevolg stijgend ziekteverzuim en hoge kosten voor het inhuren van extern personeel. Iedere maand stappen 1200 medewerkers over naar het zzp-schap. ‘Door alle uitdagingen is de zorg een ‘Eldorado’ voor managers,’ aldus Kamp. Hij wijst verder op de kloof tussen zorgvragers en de organisaties. Er is een kloof tussen verwachtingen en realiteit. ‘We komen voor de vraag te staan of we met de beschikbare mensen minder zorg per cliënt gaan geven of dat we minder mensen zorg geven.’

Jacqueline Joppe zoomt in op de verschillende oplossingsrichtingen. ‘Er is niet één oplossing. Het gaat vooral om een andere inrichting van de samenleving.’, aldus Joppe. Zij wijst op het voorbeeld van de seniorenhulp in Boxtel. De seniorenhulp is een soort huismeester die ouderen ondersteunt. Ook wijst de vicevoorzitter van ActiZ op het belang van het terugdringen van de uitval bij verzorgenden en verpleegkundigen in opleiding of wanneer ze net zijn begonnen in een baan. Een lichtpuntje is volgens haar de houding van de millenials. De jongeren van nu willen een bijdrage leveren aan de samenleving terwijl mensen van 50 jaar en ouder vooral het idee hebben dat ze ‘recht hebben op goede zorg’. Ze wil meer jongeren bij de inrichting van de ouderenzorg betrekken. Verder is ze van mening dat we er niet aan ontkomen om familieleden in te zetten voor zorgtaken. ‘Ik ben wel voor wat meer verplichtingen.’ In de discussie met de zaal komt de vraag op hoe zij denkt over de inzet van technologie? ‘Dat kan interessant zijn. Zeker op het gebied van gegevensuitwisseling maar de implementatie van bijvoorbeeld een nieuw ECD kost ook veel aandacht (en geld).’