Organisaties die investeren in zeggenschap, ontwikkeling en behoud van verpleegkundigen zullen de winnaars zijn op de arbeidsmarkt. Bianca Buurman, chief nursing officer bij VWS en hoogleraar Acute ouderenzorg vindt het de hoogste tijd voor erkenning van de waarden van verpleegkundigen en verzorgenden.
Aan het begin van de coronacrisis kreeg Bianca Buurman de instructie om niet te verschijnen op een technische briefing in de Tweede Kamer. Later mocht ze aanschuiven tijdens een hoorzitting om de visie van verpleegkundigen en verzorgenden te geven op de aanpak. Volgens haar was de gang van zaken tekenend voor de nieuwe positie die ‘haar’ beroepsgroep inneemt. Waardering is overal aanwezig en het aantal aanmeldingen voor de Hbo-opleiding is met 5% gestegen. ‘Maar zeggenschap is nog niet vanzelfsprekend,’ aldus Buurman. De norm zou moeten zijn dat verpleegkundigen de regie hebben over hun eigen beroep en beroepsontwikkeling.’
Ze signaleert dat er al een tekort aan IC-verpleegkundigen bestaat en dat de doelstelling om dit najaar op te schalen naar 1700 ic-bedden alleen gerealiseerd kan worden als we anders gaan werken. ‘Laat ons meepraten over loopbaanmogelijkheden en faciliteer ons via bijvoorbeeld flexibele kinderopvang en zelfroostering. Onderzoek wijst uit dat 25% van de IC-verpleegkundigen bereid is om meer te werken. Als dat gebeurt, is het probleem opgelost.’
Binnen de zorgorganisaties is volgens haar een leiderschapsklimaat nodig dat betrokkenheid stimuleert. Verpleegkundigen zouden genoeg regelruimte moeten krijgen en variatie in het werk. Dat stimuleert het werkplezier en de bevlogenheid. Ook de beroepsontwikkeling in de vorm van scholing moet ruim baan krijgen. ‘In dit hele proces is het belangrijk dat de beroepsgroep de regie heeft over de veranderingen,’ aldus Buurman.
Ze noemt een aantal praktische punten die snel voor resultaat kunnen zorgen. De belangrijkste reden dat verpleegkundigen en verzorgenden de zorg verlaten, is het gebrek aan loopbaanmogelijkheden en een tekort aan uitdagingen. ‘Denk na over gedifferentieerde loopbaanpaden en kijk naar de wensen van verzorgenden. Zij hebben weinig ontwikkelperspectief. Hoe zorgen we daarvoor? Ook startende verpleegkundigen stromen veel uit. Tevens zijn initiatieven nodig om verpleegkundigen met een masteropleiding te behouden voor de zorg.’ Over de stimuleringsmogelijkheden en de arbeidsvoorwaarden heeft een commissie van verpleegkundigen onlangs een advies uitgebracht aan VWS.
Op landelijk niveau en binnen de organisaties moet meer erkenning en waardering komen voor de professionele zeggenschap. Die kun je organiseren door een andere inrichting van de governance. Bijvoorbeeld via een bestuursraad die adviseert over thema’s die de beroepsontwikkeling raken. Of via een Verpleegkundige Adviesraad (VAR) zoals bij de Ter Gooi ziekenhuizen. ‘De organisaties die investeren in zeggenschap en ontwikkeling en behoud van verpleegkundigen zullen de winnaars zijn op de arbeidsmarkt,’ aldus Buurman.
Vanuit de zaal wordt opgemerkt dat verpleegkundigen soms schuchter zijn als het op meepraten over beleid aankomt. Daarvoor is een periode van gewenning nodig. Daarnaast wordt opgemerkt dat de verpleegkundige beroepsgroep niet een nieuwe zuil moet worden naast de zuil van de medisch specialisten.
