De coronacrisis maakt duidelijk dat gezond en veilig werken in de zorg maakbaar is. In een gezonde organisatie is, het verzuim, de werkdruk, de uitstroom van personeel lager en zijn er minder vacatures. Een onderzoekscoalitie van zeven organisaties komt tot zeven aanbevelingen, zogenoemde. ‘versnellers’, om het werkklimaat structureel te verbeteren.
De organisaties PFZW, PGGM, PGGM&CO, Vernet, IZZ, FWG hebben in samenwerking met de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving, meer dan 30.000 zorgprofessionals gevraagd naar hun ervaringen tijdens de covid-19 uitbraak. Doestelling van het onderzoek is in kaart te brengen wat de aangrijpingspunten zijn voor HR-beleid. ‘Covid-19 heeft gewerkt als een vergrootglas voor verschillende vraagstukken. En op sommige gebieden heeft een versnelling plaatsgevonden. De vraag is hoe je die versnellingen vasthoudt,’ aldus programmamanager Anouk ten Arve.
Opvallend is dat het werkklimaat in de organisaties gemiddeld gezonder is geworden door de gezamenlijke inzet van het personeel tijdens de Covid uitbraak. Dat komt doordat de aandacht vanuit het management en de directe leidinggevende voor gezond en veilig werken groter was dan voordien. ‘Dat brengt ons tot de aanbeveling dat je als bestuurder een omgeving moet creëren waarin zeggenschap en verantwoordelijkheid wordt gedeeld met zorgprofessionals in het team,’ aldus Niels Lievaart, verantwoordelijk voor PGGM&C0
Vier op de vijf professionals zegt: geef mij de ruimte. ‘Vertrouw als bestuurder op die groep en neem potentiële belemmeringen weg,’ luidt het advies van de onderzoekscoalitie. ‘Ongeveer 20% van de professionals geeft aan niet alles op eigen kracht te kunnen. Zorg dat die groep tijdig op het netvlies komt en stimuleer de teamdialoog,’ bepleit Ten Arve.
Versterking van de mentale weerbaarheid, de mentale fitheid, is een andere belangrijke factor. Maar dit onderwerp lijkt een taboe onder leidinggevenden te zijn. Lievaart stelt dat het taboe niet nodig is. ‘Uit de onderzoeksinzichten blijkt dat een grote meerderheid van de professionals het juist zou waarderen als hun werkgever ze hierbij helpt.’ Ten Arve vult aan met een korte ‘checklist’ van adviezen. Een medewerker met voldoende beschermingsmiddelen heeft aantoonbaar minder slaapklachten, meer werkvermogen, vertoont minder emotionele uitputting en is meestal meer bevlogen. Ook het structureel aanbieden van kennis en ondersteuning over omgaan met ingrijpende gebeurtenissen heeft een positief effect. ‘Een gezond werkklimaat en mentale fitheid hebben de meeste positieve impact op de zorgprofessionals. Begin met het agenderen van deze onderwerpen. U als zorgbestuurder bent de achtste versneller,’ houdt Lievaart de zaal voor.
Andere versnellers die gezond werken bevorderen, zijn onder andere samenwerken over de grenzen van de organisatie en de domeinen heen en een brede aanpak van het arbeidsmarktpotentieel. Het verzuim verdient speciale aandacht. Zo is tijdens de coronacrisis het verzuim in de VVT-sector flink gestegen en dat geldt ook voor het aantal ziekmeldingen onder jongeren (beneden 26 jaar). Tevens pleiten de auteurs voor versoepeling van regels en meer sturen op resultaat. Daarnaast stellen zij dat er kritisch gekeken mag worden naar de toegevoegde waarde van technologie bij kwetsbare doelgroepen en ze signaleren dat juist nu het moment is om in gesprek te gaan met professionals over vakmanschap, waardering en zeggenschap.
