Gesteld wordt dat het tij begint te keren: het koekoeksjong zoals Kalshoven zorg noemt, verandert. Kijk onder meer naar het hoofdlijnenakkoord met specialisten. Wat betreft gezondheid: lage SES loopt achter, dat lossen we niet op door alleen met zorg hun gezondheid te bevorderen. We moeten ook onderzoeken hoe je menselijk kapitaal kunt verbeteren. Dat betekent ook: aan het werk gaan, uit de schulden komen. Bij de geboorte kan de zorg voor een gelijke start zorgen, daarna worden andere systemen erbij betrokken.
Deelnemers vragen zich af hoe ze een ‘creative destruction’ van het systeem kunnen organiseren. Accepteren zorgverzekeraars een lagere omzet als je bepaalde zorg, zoals de COPD-zorg bij Sensire, naar de eerstelijn haalt? Hoe kom je bij jeugdzorg aan de voorkant van de problemen? Als het anders moet, kunnen we niet alleen naar de kosten kijken. De uitdaging is dan om het schakelpunt ergens anders leggen, systemen dichter bij elkaar brengen. Er is al een wenteling aan de gang: er worden zaken georganiseerd samen met gemeenten, onderwijs en andere systemen. De dynamiek is al anders: gemeenten, verantwoordelijk voor de WMO, komen met andere ideeën en komen met vragen. In het veld komen de systemen dichter bij elkaar.
De gezondheidszorg is al bezig met nivelleringsvragen vanuit de inrichting van het systeem. Zorg is mede-eigenaar geworden van een integrale aanpak. Ondertussen helpen we eraan mee dat inkomensverschillen teruggaan. We hebben een grote verantwoordelijkheid gekregen in het nieuwe sociale contract.
Is het gewenst dat we weer een geheel nieuwe visie op Nederland neerleggen? Nee, stelt Erik Gerritsen, het steeds zoeken naar een nieuwe visie is een alibi om niet te acteren.
Gesteld wordt dat het prima is om beschuldigend naar de zorg te kijken en dat we nog veel kunnen winnen – misschien een paar miljard – in de sector, door bijvoorbeeld beter te worden in preventie. Maar laat ook de andere sectoren naar hun werkwijze kijken. Wij kunnen omlaag als ook andere sectoren en systemen hun verantwoordelijkheid nemen. Er is op meer plaatsen grote winst te halen!
Eigenlijk willen we gewoon doen wat gedaan moet worden: de systeemdiscussie is ingewikkeld, we kunnen binnen de systemen al veel als mensen uit hun groove durven en willen komen. Toch kunnen we binnen ons eigen systeem veel doen, wordt gesteld. Het gaat daar nog te vaak over geld. Maar je kunt binnen je eigen organisatie ook teruggaan naar de basis. Focussen op kwaliteit van de dienstverlening en zelfs geld overhouden. Laten we daarin creatief zijn en durven te tornen aan zaken. Een deelnemer geeft als voorbeeld dat hij de OR heeft afgeschaft om werkelijke zeggenschap in zijn organisatie te organiseren.
Velen spreekt de pragmatiek van VWS aan: de systeemdiscussie is een eindeloze discussie waar je nooit uit komt. Wees pragmatisch: kijk wat je kunt doen, kijk goed naar de mensen, naar je doelgroepen, dan weet je wat je moet doen en kun je snelheid maken. En maak verbindingen, wordt opgemerkt: als iemand bij de psycholoog loopt, moet die psycholoog weten wat er verder aan de hand is voordat hij gaat behandelen. Zijn er schulden? Is de woonomgeving slecht?
Ja, er is sprake van postcodezorg, wordt gesteld. In sommige wijken in de grote steden of regio’s is de levensverwachting heel anders dan in andere wijken of regio’s. Dat pleit voor een goede, regionale benadering vanuit de gezamenlijkheid. Met een verbinding tussen zorg, wonen, onderwijs en andere systemen zijn grote problemen op te lossen. Die zaken worden door alle deelnemers ernstig genomen. Maar daarbinnen ligt nog een brandende kwestie die toch steeds terugkomt: hoe dat systeem, dat toch wel degelijk onder druk staat, vanuit de gezamenlijkheid goed laten functioneren en tegelijk als bestuurder de belangen van je grote ziekenhuis of grote zorgorganisatie waarborgen? Deelnemers constateren dat dit vaak moeilijk te concretiseren is. Dit is een kernvraagstuk voor zorgbestuurders.
Deel 1
