Onderzoeker en adviseur Sophie Bijloos heeft in kaart gebracht hoe bestuurders hun legitimiteit kunnen vergroten. Op basis van haar promotieonderzoek heeft zij een aantal praktische adviezen. ‘Zorg dat je de goede dingen doet en dat je dat zichtbaar maakt.’
Uit onderzoek van onderzoeksbureau Nivel uit 2015 blijkt dat slechts 9% van de bevolking vertrouwen heeft in zorgbestuurders. Sophie wijt dat onder meer aan het feit dat de toegevoegde waarde van de bestuurders niet altijd duidelijk is. ‘Dat leidt tot kritiek en negatieve publiciteit.’
Voor haar onderzoek ‘Building a License to lead’ heeft ze, naast kwantitatief onderzoek, onder meer een aantal zorgbestuurders geïnterviewd en bijeenkomsten met een focusgroep van zorgbestuurders georganiseerd. ‘Mij valt op dat bestuurders behoorlijk negatief zijn over hun voorgangers en opvolgers en verder valt op dat veel tijd op gaat aan ‘gedoe aan de top’, het uitspelen van mensen of delen van de organisatie om je gelijk te krijgen. Om dit te pareren, zouden bestuurders meer tegenspraak moeten organiseren. Vooral voor organisaties met een eenhoofdig bestuur is dat een issue. Bijna de helft van de bestuurders is onderdeel van een éénhoofdig bestuur. En als een bestuurder ergens lang zit, moet dat helemaal een signaal voor bijvoorbeeld een raad van toezicht zijn. ‘Want dan verdwijnen de kritische mensen om een bestuurder heen. Die gaan ergens anders werken of ze passen zich aan.’ In haar optiek is over het algemeen het kantelpunt bij ongeveer vijf jaar als de bestuurder niet bewust en formeel tegenspraak organiseert.
Bijloos houdt de zaal voor dat een bestuurder de onzekerheid moet omarmen die bij de baan hoort. ‘Je bent gelegitimeerd zolang je waarde toevoegt.’ En het middel bij uitstek om een betere manager te worden, is volgens haar het organiseren van een dialoog bij belangrijke beslissingen. Een ander middel is ‘reflecteren’. ‘Ook als bestuurder kun je jezelf bekwamen in deugdzaam handelen door te reflecteren,’ aldus Bijloos.
Vanuit de zaal is de reactie dat bestuurders elkaar vaker moeten aanspreken. Bijloos is het daar mee eens. ’Wees ook kritisch naar de collega’s toe. En besef dat je als bestuurder een voorbeeldfunctie hebt. Zorg dat je de goede dingen doet en maak dat zichtbaar.’
