Sprekers eerdere edities

Het Seneca Congres kent elk jaar een nieuw prikkelend thema, waar inspirerende sprekers hun licht over laten schijnen. Op deze pagina vindt u de bijdragen van de diverse sprekers.

Seneca 2022: meer zorg, minder community

Wist je dat?

Hoofdpijn en schulden 1:1 gerelateerd zijn? En dat je beter de schuld kunt oplossen dan de hoofdpijn behandelen?
Schulden sterk samenhangen met een slechtere gezondheid, ongezondere leefstijl, kortere levensverwachting en laaggeletterdheid?
Je 10 jaar langer leeft als je lid bent van de Whiskey club (of een ander sociaal netwerk), en dat dat meer bijdraagt dan sporten en gezond eten?

Over al deze vragen werd afgelopen week gediscussieerd tijdens het 22e Seneca congres, dat door PGGM en PFZW georganiseerd wordt. Voor dit congres worden bestuurders uitgenodigd uit de zorg en welzijnsector, zoals VVT (verpleging, verzorging en thuiszorg), GGZ, ziekenhuiszorg, welzijn gehandicaptenzorg, zorgverzekeraars en VWS. In het rustieke Twente worden deze bestuurders uit de waan van de dag gehaald om te reflecteren op grote vraagstukken in hun sector. Voormalig PGGM CEO en politicus Martin van Rijn was wederom voorzitter.

Omarm de chaos
Het congres werd afgetrapt op woensdagavond met een lezing van Jan Rotmans, die de zaal meenam in zijn gedachten over het nut van een crisis. Langs de paden van veel van de huidige crises, zoals klimaat-, stikstof- en de energiecrisis, bepleitte hij de waarde van organisch plannen, van afstappen van zekerheden, en vooral bottum-up proberen. Volgens hem staat de Nederlandse zorg aan de vooravond van zo’n crisis en hebben we verbinders en vertalers nodig om met elkaar het oude (deels) af te breken en het nieuwe op te bouwen.

“Organisaties zijn niet ingericht om zaken buiten de eigen oplossingsruimte te regelen”

Joep de Groot, CZ

Oplossingen voorhanden: over domeinen heen
De Nederlandse zorg- en welzijnsector kenmerkt zich door schotten, verschillende betalingsstromen en strikt afgebakende verantwoordelijkheden. Maar er zijn ook initiatieven die tegen de stroom in proberen domeinoverstijgend, vanuit de patiënt of persoon geredeneerd te helpen. Om soms simpelweg ‘te doen wat nodig is’ (Eelke Blokker, Instituut Publieke Waarden), om stapeling van problemen te voorkomen (Bram Buiting van Stichting Erwelzijn), of om te demedicaliseren (Jan Joost Meijs, Welzijn op Recept). De bestuurders werden geïnspireerd met voorbeelden van hoe het ook kan, zoals vanuit een zorgverzekeraar die achter de komma kon uitrekenen waarom soms een niet zo voor de hand liggende interventie het juiste is om te doen, voor de patiënt én de verzekeraar. “Organisaties zijn niet ingericht om zaken buiten de eigen oplossingsruimte te regelen”, zo sprak Joep de Groot van CZ. Veel sectoren raken aan het sociaal domein, eigenlijk het gewone leven. “Een handicap wordt pas een handicap vanwege de context”, gaf Erik Dannenberg van Divosa aan. Hij nam de aanwezigen mee in het belang van het sociaal domein, naar een inclusieve samenleving waar zorg en welzijn onderdeel is van het dagelijkse leven. Tijdens het diner gaf voormalig Denker de Vaderland, René ten Bos, een inkijk in complexiteit versus ingewikkeldheid.

IZa: met VWS-pet en zonder VWS-pet
Voor dit selecte gezelschap sprak Edwin Velzel over de totstandkoming van het Integraal Zorgakkoord. Voor het thema van het congres focuste hij zich specifiek op het domeinoverstijgende karakter van het IZa en op de plekken waar dit akkoord aanschuurt tegen de grenzen van het huidige stelsel, zoals het transitiebudget. Door de aanwezigen die ook betrokken waren bij het IZa werd Edwin geprezen voor zijn voorzittersrol in het bereiken van het onderhandelaarsakkoord.

Rebels dingen anders doen
Martin Boekholdt leidde in op het Kwaliteitskompas Gehandicaptenzorg, waarbij veel meer gekozen is om vanuit instellingen en bewoners te evalueren dan vanuit instituten als Inspectie Gezondheid en Jeugd en Zorginstituut Nederland. Van ‘tellen naar vertellen’, naar iets invullen als medewerker waar je echt wat aan hebt. Marcel Levi stipte vervolgens via videoverbinding een aantal ontwikkelingen aan die deze tijd kenmerken, zoals de keuzes waar de COVID-19 pandemie de zorg en maatschappij voor stelde. En hij noemde het voorbeeld van de UK waarin sinds kort gewerkt wordt met één grote financiële zorg- en welzijnpot, hetgeen hopelijk domeinoverstijgend werken zal stimuleren. Maar we staan ook voor nieuwe keuzes, waarbij schaarste gemitigeerd moet worden, ook in de zorg. “We zullen moeten wennen aan zorg met wellicht een zilveren in plaats van een gouden randje”.

Arbeidsmarkt met afstand tot sommige mensen
Door alle vraagstukken heen speelt natuurlijk de zeer krappe arbeidsmarkt. De zorg en welzijnsector moet veranderen wil het volhoudbaar blijven, en de mensen die zo nodig zijn aan zich binden. Recent berichtte Vernet over het hoge verzuim onder jongeren in zorg en welzijn. Het congres sloot daarom af met de oud CEO van Deliveroo, een bezorgdienst voor maaltijden met maar liefst 14.000 jonge mensen op de wachtlijst om te mogen bezorgen. “Customer obsession” zo legde Stijn Verstijnen uit, je klant (in zijn geval restaurant, bezorger en consument) écht begrijpen en meteen voor hen zaken aanpassen en makkelijk maken. Een mooi voorbeeld was de knop in de app waarmee bezorgers zelf bepalen wanneer ze uitbetaald worden. Deze materie lokte flink wat discussie uit over de ZZP-ers in de zorg en welzijnsector: zijn we er nu blij mee of niet?

Seneca: op naar volgend jaar
De richting van het congres was duidelijk: we zitten op een doodlopende weg, veranderingen zijn noodzakelijk om zorg en welzijn voor iedereen beschikbaar en toegankelijk te houden. Vanuit welzijn kan daar een belangrijke bijdrage aan worden gegeven. Kennis maken en afscheid nemen: deze veranderingen vragen van bestuurders creativiteit, durf, en kaders, om deze beweging in te kunnen zetten. Alle bestuurders gingen met ‘voedsel voor gedachten’ weer naar huis. De eerste reacties waren zeer positief, eind november overlegt de Programmaraad, die dit jaar voor het eerst werd aangesteld, weer over de editie van volgend jaar.