Houd vooral vast aan de kracht van de regio maar let op de schaalgrootte. En besef dat verdere concentratie van zorg nodig is en niet vrijblijvend. Dat zegt Ernst Kuipers, bestuursvoorzitter van Erasmus MC en voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ).
Kuipers start zijn betoog met een afbeelding van het Parijse ziekenhuis Saint Louis dat begin zeventiende eeuw is opgericht voor de behandeling van mensen met de pest. Het laat zien dat infectieziekten al eeuwen onder ons zijn. Het ziekenhuis is tegenwoordig een universitair medisch centrum dat een belangrijke rol speelt bij de bestrijding van covid-19.
Kijkend naar Nederland stelt de voorzitter van het LNAZ dat in ons land de levensverwachting de afgelopen 25 jaar vooral dankzij ontwikkelingen op cardiovasculair gebied met vijf jaar is gestegen. ‘Dit effect is ingezet door breed beleid. We zijn welvarend en we hebben een krachtig solidair systeem. Tegelijk hebben we een geografie die het mogelijk maakt om goede zorg te leveren. Nederland is een wat dunbevolkte stad. Vergelijk het met bijvoorbeeld de staat New York,’ aldus Kuipers.
Maar er zijn ook minpunten. De kwaliteit van de geboortezorg en traumazorg zijn heel gemiddeld vergeleken bij andere Westerse landen en ook bij delen van de oncologische zorg, bijvoorbeeld bij maagkanker, ligt de overlevingskans lager dan elders in Europa. Verder zijn er grote gezondheidsverschillen als je kijkt naar sociaaleconomische factoren. Mensen met een laag inkomen leven veel korter in goede gezondheid dan mensen met een hoog inkomen. En als je kijkt naar de jaren in goede gezondheid is het verschil nog groter, zegt hij in een discussie met de zaal.
Daarnaast vindt Kuipers dat de inrichting van de processen in de zorg sterk verbeterd kan worden. ‘We hebben een heel versnipperd systeem. Er vindt continu filevorming plaats van mensen die wachten op een plek elders, bijvoorbeeld in een verpleeghuis. We verwachten een landelijk opererende zorgketen maar we zijn ook geneigd om dat in te delen volgens de lokale kruidenier ter plaatse.’
‘En toen kwam Covid, een nieuwe ziekte. Ik denk dat we op allerlei gebieden in samenhang geacteerd hebben maar het overkwam ons wel,’ aldus Kuipers. ‘Iedereen deed mee. We hebben mensen verplaatst met helikopters en ambulances. Tussen half maar en begin april heeft een verdubbeling van het aantal ic-bedden plaatsgevonden. Het is een tijdje heel erg spannend geweest.’
Nu de storm geluwd is, constateert hij dat het aantal bezoeken aan huisartsen en ziekenhuizen nog steeds achterblijft bij wat gebruikelijk is. Vanaf week 12 was het ziekenhuisbezoek een kwart van wat wat gebruikelijk is. ‘Dat is bijgetrokken maar op de intensive care liggen nog steeds minder dan 925 patiënten, de gemiddelde bezetting per jaar. Veel patiënten zijn gemist. ‘De overige (niet Corona) zorg is nog steeds niet op het oude niveau. Het gaat daarbij ook om zware zorg als oncologische chirurgie en thoraxchirurgie. We gaan nog een enorme impact zien op gezondheid en ziekte. Bij een volgende golf moet de reguliere zorg kost wat kost doorgaan.’
Hij geeft aan dat de komende jaren nog een aantal hordes moet worden genomen. ‘We moeten meer doen aan de gelijke toegang tot zorg en er moet veel meer aandacht komen voor preventie. Verder is een nieuwe balans nodig tussen professionele autonomie en netwerkzorg.’ Spoedzorg moet meer worden geconcentreerd. In de regio Zuidwest Nederland is bijvoorbeeld begonnen met de inrichting van een regionaal zorgcoördinatiecentrum en er komt een dashboard waarin ziekenhuizen alle capaciteitsgegevens met elkaar delen. Kuipers: Voor alle issues heb je een grote schaal nodig. En besef dat samenwerking niet ‘gratuit’ is.
