Nauta vraagt zich af hoe je mensen die aan de zijlijn staan, weer terug aan het werk brengt. Nauta bepleit prosociaal gedrag: laten we elkaar helpen. “Gewoon, op mens tot mens-niveau.” Aan de hand van het boek ‘Give and take’ van Adam Grant, deelt Nauta mensen in de categorieën givers, takers en matchers in. Givers blijken vaak succesvol te zijn in het bedrijfsleven, maar ook vaak onder aan de ladder te staan. Maar, stelt ze, over het algemeen is iemand helpen leuk en bouw je met hulpgedrag een sociaal kapitaal op, een reservoir aan mensen die jou later ook weer kunnen en willen helpen.
Opvallend is dat mensen in het privédomein vaak givers zijn, maar op het werk transactioneel: we concurreren met elkaar.
Het idee achter prosociaal gedrag is dat de mens in staat is tot indirecte wederkerigheid, ook wel asynchrone of uitgestelde wederkerigheid genoemd. We hoeven niet altijd onmiddellijk iets terug, maar kunnen er ook op wachten, of hebben er ook vrede mee wanneer iemand anders in de groep profiteert van wederkerigheid.
Nauta introduceert het idee van i-deals op de werkvloer: individuele afspraken over de inhoud van het werk, de wijze waarop mensen zich willen ontwikkelen of de tijden waarop ze willen werken. Maatwerk dus. Bijvoorbeeld: ‘kan ik ondersteuning krijgen om mijn werk te verbeteren’, of ‘kan ik een ochtend thuis werken zodat ik geconcentreerder mijn werk kan doen’. Vooral individuele afspraken over ontwikkeling zijn belangrijk voor duurzame inzetbaarheid, het kan werknemer en organisatie verder brengen. “Het is wel zo rechtvaardig om mensen, die per definitie ongelijk zijn qua behoeften en competenties, ongelijk te behandelen”, aldus Nauta.
Individuele afspraken maken: het kan
Duurzame inzetbaarheid en daarover individuele afspraken maken vergt inbedding in beleid. Nauta geeft daarvan enkele voorbeelden. ING formuleert in de CAO drie vragen die medewerkers aan zichzelf moeten stellen:
– Hoe ga je je werk leuk houden?
– Wat wil je nog meer doen?
– Waarover droom je, buiten je werk bij ING?
Dat medewerkers hierover moeten nadenken, is een goede voedingsbodem voor het sluiten van creatieve i-deals over ontwikkeling.
Rijkswaterstaat bevordert duurzame inzetbaarheid via persoonlijke gesprekken tussen werknemers en inzetbaarheidsadviseurs die een soort mini-spreekuur houden waarin medewerkers kunnen sparren over hun werk en loopbaan. Bij Carante Groep doet men het weer anders: op een tweejaarlijkse feestelijke bijeenkomst over vitaal vakmanschap organiseert de organisatie presentaties en workshops waarin medewerkers op een positieve manier leren hoe ze fit kunnen blijven, hun baan naar eigen voorkeur kunnen smeden en kneden et cetera. Daaruit vloeien weer nieuwe ideeën en soms ook i-deals voort, zoals een medewerker die in haar vrije tijd al yogadocent was en nu ook yogalessen aan haar collega’s geeft. Win-win: zij gevarieerder werk, haar collega’s vitaal.
Geef uw werknemers liefde!
In een breder perspectief zijn er vijf concrete stappen die werkgevers moeten nemen om te investeren in duurzame inzetbaarheid van werkenden, blijkt uit een onderzoek onder ruim 4.200 overwegend HR-professionals van organisaties, dat Nauta uitvoerde.
1. Ieder mens wil zich competent voelen. Geef mensen daarom volop ruimte om te leren
2. Mensen willen tot op zekere hoogte zelf bepalen wat ze doen, hoe ze het doen, en wanneer ze hun werk doen. Bied ze daarom autonomie in het werk
3. Mensen willen zich verbinden met andere mensen. Dat gebeurt bij uitstek in goede gesprekken op de werkvloer. Dialoog, kortom
4. Een goede dialoog met de leidinggevende over werk en ontwikkeling resulteert vaak in een i-deal: een speciale afspraak op maat met de medewerker waardoor het werk goed bij zijn of haar eigen situatie past én bij wat de organisatie belangrijk vindt. Vaak wijken die afspraken af van de cao of het personeelsbeleid
5. Betrek je mensen volop bij de koers van de organisatie.
Het is niet makkelijk, stelt Nauta, maar als je echt praat met je medewerkers, echt transparant over alles bent, krijg je het voor elkaar. De wetenschap is glashelder over de werkende mens: als je mensen wilt hebben die duurzaam inzetbaar zijn, dan helpt het als je ook heel veel voor hen doet. Dat je een beetje van hen houdt.
Daarmee komt Nauta op het geheim achter duurzame inzetbaarheid: liefde. Als een werkgever toont dat hij van zijn mensen houdt, komt die liefde terug in de vorm van hardwerkende mensen met hart voor de organisatie.
Tijdens de lezing kwam het Manifest Duurzaam Werken ter spraken. Wilt u die lezen? Kijk op factorvijf.eu/manifest-samen-werken-aan-duurzaam-werk-mee.
